1958’de İstanbul’da doğan ve kariyerini ABD’de sürdüren Türk bilim insanı Prof. Mehmet Toner, nadir hücrelerin tespitine yönelik nano/mikroakışkan (microfluidic) cihazlar geliştirmesi nedeniyle 2025 Mustafa (s.a.v.) Ödülü’ne layık görüldü.
 

Toner’in çalışmaları, özellikle dolaşımdaki tümör hücrelerinin (CTC) erken teşhisinde devrim niteliği taşıyor. Bu hücrelerin kandan izole edilmesi, kanserin tanısında, tedaviye verilen yanıtın izlenmesinde ve hastaya özel tedavi yöntemlerinin belirlenmesinde kritik bir rol oynuyor.
 

Spor Meraklısından Bilim Dünyasına
 

İstanbul’da spor tutkunu bir genç olarak büyüyen Toner’in hayatında bilim tutkusu üniversite yıllarında filizlendi. Tıp hayali yarım kalınca İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümüne girdi. Burada tanıştığı hocaları sayesinde bilime olan ilgisi arttı ve yolunu ABD’ye çevirdi. MIT’te biyomedikal mühendislik alanına yönelerek mühendisliği tıp ile birleştiren öncü çalışmalara imza attı.
 

Çığır Açan Mikroakışkan Çipler
 

Prof. Toner’in en önemli katkıları arasında, kanda nadir bulunan hücreleri izole eden CTC-Chip ve geliştirilmiş versiyonu CTC-iChip yer alıyor. Bu çipler, milyarlarca kan hücresi arasından kanser hücrelerini bozulmadan ve hızlı bir şekilde ayırabiliyor. Böylece kanserin ilerleyişi hakkında erken sinyaller elde ediliyor.
 

Ayrıca geliştirdiği Cluster-Chip gibi yeni nesil araçlarla, yalnızca tekil kanser hücreleri değil, kan dolaşımında kümeler halinde dolaşan tümör hücre grupları da tespit edilebiliyor. Bu buluşlar, kanserin nasıl yayıldığına dair bilim dünyasına yeni perspektifler kazandırdı.
 

Patentlerden Klinik Uygulamalara
 

Başlangıçta patentlere önem vermeyen Toner, hocası Rafael Lee’nin uyarısıyla fikri mülkiyetin önemini fark etti. Bugün 100’den fazla patenti bulunan Toner’in geliştirdiği birçok teknoloji klinik uygulamalara girdi ve kişiselleştirilmiş tıp alanında kullanılmaya başlandı.
 

Uluslararası Tanınırlık
 

Prof. Toner’in başarıları, 2010’da aldığı AACR Team Science Award, Popular Mechanics’in Breakthrough Award ödülü ve sayısız uluslararası onur ile taçlandı. 2025 Mustafa Ödülü ise, onun mühendislik ile tıbbı buluşturan öncü vizyonunu bir kez daha teyit etti.
 

Hücrelerin Sessiz Hikâyesi
 

Toner’in çalışmaları, yalnızca kanser değil; kök hücreler, virüsler ve hücreler arası iletişim gibi alanlarda da umut vadediyor. Mikroakışkan teknolojiler, kanserden bulaşıcı hastalıklara kadar geniş bir yelpazede erken teşhis ve kişiye özel tedavi döneminin kapısını aralıyor.
 

Prof. Mehmet Toner’in ifadesiyle:


“Merak beslenmeli, genç araştırmacılara fazla sınır çizilmemeli. Böylece ilerleme, geçmiştekinden çok daha hızlı olacaktır.”


2025 Mustafa (s.a.v.) Ödül Haftası, 6 Eylül’de başlayıp 8 Eylül 2025’te sona erecek. Dünyanın dört bir yanından gelen seçkin akademisyen ve bilim adamlarının konferans ve seminerleriyle devam eden bu büyük etkinliği, yine dünyanın dört bir yanından gelen gazeteciler yakından takip ediyor. Adeta bilimin kalbinin attığı bu haftada, gözler ve kulaklar bu etkinlikte. Programın sonunda ise, insanlığa yön veren bilim adamları hak ettikleri ödülleri görkemli bir törenle alacaklar.


Diğer gelişmeler ve ayrıntılar için bizi takip etmeye devam edin…