Türk ve Müslümanların Bilim ve Medeniyet Yolculuğu (5)
 

Oku ne kadar geriye çekerseniz o kadar ileri gider!
Medeniyet yolculuğumuzun unutulan kahramanlarını anlatmaya devam edeceğiz!

-Ömer Hayyam 1048/1131

Şiir, Neşir, Matematik, Cebir, Aritmetik, Astronomi, Geometri, Fizik, Kimya, Coprafya, Felsefe
Görüldüğü gibi islam Bilgin ve ilim adamları çok yönlü olup derya hazine değerindedirler.
Çok sayıda ilmi eser yazmıştır. Hakettiği tanınmışlık kendisinden esirgenmiştir. 
Binom açılımı, iki sayının toplamının üslü afadesinin açılımıdır. Bilim tarihinde bu açılımı kullanan ilk matematikçidir. Kendisi sadece şair olarak tanınır! 
 

-Ömer Nesefi 1069/1143

Din, Hadis, Fıkıh, Tefsir, Kelam, Belagat, Tarih
Hanefi alimlerinin en tanımışlarındandır. Akaid risalesi Mısırda ders kirabı olarak okutulmuştur. 
 

-Hazini 12.asır/1155

Ağırlık kavramını, Biruniden sonra geliştirmiş ve kıymetli metallerin yoğunluğunu bu günkü ölçülere yakın tesbit etmiştir.
Mesela; Altın:19.05 olarak bulmuş bu gün ise; 19,26 dır. Biruni de bugünkü rakamı bulmuştur!
Civa; 13,56 bulmuş bu gün ise 13.59 olarak tesbit edilmiştir. 
Malesef halen Isaak Nevton (1643/1727) de yoğunluk hesapları bilinmekte. Nevtondan altıyüz elli yıl önce bilen bulan Biruni bilinmemekte. Bu buluş 6/7 yüz yıl sonra yayınlayan Nevtona malesimektrdir! Ne yazık hep yaşadığımız durumdur!

-İbn-i Zühr 1070/1162

Tıp, Cerrahi, Kalp cidarı iltihabı, Pritorit, Ecza
Altı kuşak tabiplik yapan bir aileden gelmektedir. 
İbn-i Zühr iyileşme usullerinde, insanın psikolojisi ve doğasının önemli olduğunu göstermiş, kalp ve akciğer hastalıklarında yeni tedavi metotları geliştirmiştir. Eserleri Avrupa’da asırlarca ders kitabı olarak okutulmuştur.
 

-Gafiki  12.asır/1165

Tıp, Ecza, Botanik
Bine yakın ilacın kullanım yerlerini ve usullerini tasnif etmiştir. Yunan tıp adamları eserlerine çok önem vermiş ve faydalanmışlardır. 
 

-Ahmet Yesevi 1093/1166

Divan-ı Hikmet kitabının adıdır. Sofi Velidir. Türkler arasında islamın yayılmasında önderlerdendir.Ahmet Yesevi Türk dünyasında tanınmakta ve önemli yer edinmektedir. Yesevi Abadoluyu Türklere yurt olarak da işaret etmiştir. Müritleri Anadolu’ya gelmiş ve irşat larda bulunmuşlardır. Kendisi Peygamberimizin ahirete irtihal yaşına geldikten sonra yer altına çekilmiş ve vefatına kadar orada yaşamıştır. Büyük velilerden olduğu bilinmektedir.
 

-İdrisi 1099/1166

Coprafya, Harita, Botanik
16 yaşında seyahate başlamış gezdiği gördüğü yerlerin fiziki tabiat ve hayvansal durumunu incelemiştir, İsrisi seyyah olarak bilinmese de haritacılığı bilinmektedir.
 

-İbn-i Tufeyl 1106/1185

Fizik, Felsefe, Astronomi, Geometri
Eğitim hayatına küçük yaşta başlamış. Tıp eğitimini Gırnata da tamamlamıştır. İbn-i Tufeyl, Batlamyus(85/165) “ sabit dünya merkezli, hareketli evren” anlayışına bilimsel eleştirler getirmiştir. Uygulamalı matematik ve fizik alanında otoritedir. İslam itikadı konusunda savrulma yaşamış bir şahsiyettir. Güneşin dünyadan çok büyük olduğunu döneminde iddia etmiştir.
 

-İbn-i Rüşt (1126/1198)

Felsefe, islam Teolojisi, Tıp, Fıkıh
Aristo felsefesine bağlılığı ile tanınır. Aristonun eserlerinin şerhlerini yapmıştır. Felsefe ile bu kadar yakın oluşu islam akaidi konusunda malesef tezatlar yaşamıştır. Bir bakıma Aristo’yu küllerinden yeniden doğurmuştur denilmektedir.
İbn-i Tufeyl ile aynı dönemdedirler ve birbirlerini etkilemişlerdir.
Bilim insanlarımızın savrulmalarını da yazmak ve bilmek durumundayız!
 

-Cezeri (1136/1206)

Cezeri mühendislik bilgisayar ve otomasyon konusunda dünyada çığır açmış dünya bilim tarihinin çok önemli şahsiyetlerindendir. 
Cezeri Artuklu Türklerindendir. 
Cezeri ilk robotu yapmıştır. 
Sibernetiği batılı bilim adamlarında beş altı yüz yıl önce geliştirmiştir. Sibernetik, otomatik sistemin temelini atmış ve prototip cihazlar yapmıştır. Malesef Cezeri gibi çok büyük mucit ve bilim insanı Müslüman Türk Cezeri yeterince tanınmamakta bilinmemektedir. 
 

-Fahrettin-i Razi (1149/1209)

Din, Tasavvuf, Tefsir, Kelam,Fıkıh, Şiir, Felsefe
Çok sayıda eser yazmıştır. Rey şehrinde doğmuş, Mutezile ile mücadele etmiştir. Harezm, Buhara, Semerkant ve Gaznede bulunmuştur. 12. Asrın müceddidi kabul edilmiştir. Kelam ilminde meşhur olmuştur. Sadece mantıkla ilişkilendirilen kelam ilmîni başka bir seviyeye taşıyarak ekol olmuş, akli delil ve felsefe ile de görüşler beyan etmiş ve “ felsefi kelam” ekolünü başlatmıştır. Felsefe islam dünyasında özellikle Yunan felsefecilerin etkisinde kalmalarından dolayı daha ziyade “akıl”la delillendirmekle kalmayıp “ akli ve nakil” le de iliklendirmiştir. Şafi ulamalrından olmakla birlikte pozitif ilimde de öncüdür. Matematik astronomi tıp ve ziraat alanında da ilmi  çalışmalar yapmıştır. Çok yönlü ve çok etkili bir ilim ve bilim adamımızdır. Tanınmalı ve eserleri günümüzdede istifadeye sunulmalıdır. 
 

-Bitruci 12/13 asır

Astronomi, Tarih
İslam ve batı dünyasında büyürk astronomi bilgini olarak ün salmıştır. Kepernik(1473/1543) astronominin temeli kabul edilmiştir. Kopernik ve diğer batılı bilim adamları aastronomi konusunda Bitruci nin eserlerinden yaralanmıştır. 
 

-İbn-i Avvam 12. Asır

Botanik
İbn-i Baytar’la çağdaş olan aynı dönemde yaşadığı anlaşılan İbn-i Avvam “kitabül felaha” adlı bitki ve hayvanlar dünyası ile ilgili kitaplar yazmıştır. 585 bitkiyi incelemiş bitkilerle ilgili asırlarca bilgilerinden yararlanılmıştır . Aşılama gübreleme teknikleri geliştirmiştir. Eseri 1802 de Fransızca’ya çevrilmiş ve Fransa’da okullarda okutulmuştur. 

(Devam edecek)