Geçtiğimiz Kasım ayında ve Şubat ayında UTTS (Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi) cihazları hakkında kaleme aldığım iki makalede, bu sistemin maliyeti, ihale süreci ve ilgili firmalar üzerine önemli noktalara değinmiştim.
Yazılarımın ardından Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından bir açıklama yapıldı. Ancak bu açıklama, kamuoyunun kafasındaki soruların bir kısmını yanıtlamakla birlikte, önemli noktaları eksik bırakmış gibi görünüyor.
Darphane Müdürlüğü’nün açıklamasında, özellikle bazı haber kaynaklarında yer alan “çip maliyetlerinin 1 dolar olduğu” iddiasının gerçeği yansıtmadığı vurgulanıyor. Açıklamaya göre, böylesine düşük bir fiyatla bu çiplerin dünyanın hiçbir yerinden temin edilmesi mümkün değil. Bu önemli bir nokta olmakla birlikte, UTTS ihalesinin detayları ve hangi firmaların sürece dahil olduğu konusundaki belirsizlik devam ediyor.
Açıklamada yer alan en dikkat çekici kısımlardan biri de Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün UTTS hizmet ve mal alımı için Kasım 2023’te bir ihale açtığı ancak ihale şartnamesinde belirtilen 100 milyon doları aşan yatırım ve finansman gerekliliği, ürün alım garantisinin bulunmaması ve çip üretimi için yurt içinde bir üretim tesisi kurulması gibi koşullar nedeniyle, İsrail bağlantılı Turpak firmanısın bu ihaleye teklif vermediğini duyurmasıdır. Yani Darphane, bu projede doğrudan bir donanım veya çip temin etmediğini belirtmiştir.
Ancak şu noktada kamuoyunun merak ettiği bir husus var: Bu ihaleye kimler katıldı? Hangi firmalar ihale şartnamesi aldı ve hangi firmalar ihaleye teklif verdi? En önemlisi, UTTS ihalesini hangi firma kazandı? Kullanmış olduğu yazılım teknolojileri ve veritabanı uygulaması hangi firmanın lisansları altındadır? Dolaylı yollardan yine bir Orpak ilintisi var mıdır? Turpak’ın yıllardır akaryakıt teknolojilerinde ve piyasasında tekel durumuna getirildiği dikkate alınır ise, rakibinin dayandığı iş bitirme, uzmanlık, deneyim süresinin ne olduğu açıkça merak edilmektedir.
Özellikle Turpak firmasının UTTS cihazlarının montajını yapacak firmalardan birisi olması gündemi meşgul etmeye devam ediyor. Montaj yetkinliğinin de bilgi güvenliği açısından ayrıca sorgulanması gerektiği açıktır. Darphane Müdürlüğü, UTTS tedarik ve üretim ihalesine katılım sağlamadığına dair net bir ifade kullanmış olsa da, ihalenin kazananı ve sürecin işleyişi hakkında bir açıklama yapmadı. Oysa kamuoyunun en çok merak ettiği konu, ihaleye hangi firmaların dahil olduğu ve sürecin nasıl işlediğidir.
Türkiye’de kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında akaryakıt sektöründe önemli bir rol oynayacak olan UTTS, hem güvenlik hem de ekonomik açıdan büyük bir öneme sahiptir. Dolayısıyla, ihale süreci ve sonuçlarının şeffaf bir şekilde açıklanması, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi açısından büyük önem arz etmektedir.
Darphane Müdürlüğü’nden yapılan açıklama, bazı iddialara yanıt verirken diğer önemli soruları cevapsız bırakmıştır. Kamuoyunun bu konuda daha fazla aydınlatılması gerekmektedir. Özellikle ihaleye katılan firmaların listesi, ihaleyi kazanan firma ve sürecin şeffaflığı noktasında yetkililerden detaylı bir açıklama beklenmektedir. Maliyenin kendi görevinin faturasını vatandaşa fahiş bir fiyatla yükleme gerçeği de milli israf ve araçların kaçınılmaz tahribatı ile birlikte varlığını korumaktadır. Bu konularda daha fazla şeffaflık sağlanması, hem halkın güvenini pekiştirecek hem de gelecekte benzer tartışmaların önüne geçecektir.
Yetkililerin bu konuda kamuoyunu tatmin edecek açıklamalar yapması, en azından insanların yüreklerine bir nebze su serpecektir.
|
|
||
|
