Komünist Çin yönetimin yeni kapitalist emperyal yöntemi sonucunda borç ya da kredi yüzünden topraklarını kaybeden, önemli stratejik bölgelerini Çin’e satan veya kiralamak zorunda kalan Orta Asya[2] veya Afrika ülkeleri[3], Çin’in avucunda oynattığı birer peyk haline dönüşmeye başlamıştır.
Çin bu türden nev-zuhur emperyalist devlet olma idealini uygulama sahasına koyarken yerleşmiş olduğu ülkelere yıllardır dünya kamuoyundan gizlediği bir nevi gayrı nizami askeri yönetimi olan Bingtuan[4]‘ı yerleştirerek, müteakiben uygulama sahasına koyacağı askeri üsler için truva atı zemini hazırlamaktadır.
Bugüne kadar keşfedildiği şekliyle Çin, ayak bastığı yerlerde öncelikle devlet memurlarını parayla satın alma yoluna gitmektedir. Bu siyaseti ile kazanmış olduğu nüfuz Çin’in bu türden ülkelerin ekonomisine bir şekilde el atıp, kendisine muhtaç hale getirmeye çalışır. Bu türden ülkelere yardım ediyor gibi gözükerek ülke iç siyasetinde problemlere sebep olacak taraflarla iletişim kurmaya çalışır. Bu sayede yerleşmeyi düşündüğü ülkelerin iç siyasetinde tarafları birbirine düşürecek sinsi siyasetini uygulama sahasına koyar.
Son dönemlerde Çin’in ilişki kurduğu ülkelerde, o ülkelerin içişlerine karışma siyaseti yüzünden iç karışıkların yaşandığı görülmektedir. Bu ülkelerin yakından takip edilmesi olayın ciddiyetini görmek açısından önem arz etmektedir. Aslında başta Afrika, Ortadoğu, Türkistan[5] coğrafyası olmak üzere Çin’e çevre ülkelerde Çin’in takip ettiği siyasetin yeni hegemon güç olma yolunda ilerlemek istediği görülecektir. Bu yönüyle Çin’in yatırım yapma stratejilerinin yakinen incelenmesi konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.
Zikredilen bu hususun incelenmesi emperyal ve şovenist Çin’in bir sonraki aşamada ilişki içerisinde olduğu ülkeler üzerinde nasıl bir siyaset takip etmek istediğini gözler önüne serecektir. Gerçi son yaşananlar değerlendirildiğinde Çin’in neyi amaçladığını görmek çok da zor olmasa gerektir. Bununla beraber emperyal Çin’in bir sonraki aşamada yapmak istedikleri, günümüzde yapılanlardan daha acımasız olacağı da görülmelidir. Yine mesele bu yönüyle ilgilendiğinde, üçüncü aşama emperyalist dünya devlerinden biri haline gelebilecek Çin’in durdurulması da zor hatta imkansız olacaktır.
Bu kısa girişten sonra Çin ekonomik işbirlikleri üzerinde bir nevi işgal ettiği ülkeleri değerlendirecek olursak şu manzara ile karşılaşmaktayız. Çin’in takip ettiği strateji ve yaptığı yatırımlar ile sürecin nereye doğru evrildiği de daha net anlaşılacaktır.
Kazakistan: 2006 yılında Doğu Türkistan’ın Börtala şehrine komşu olan bir il büyüklüğünde toprağı çine vermişti ve burayı Çin, günümüzde kapalı bölge olarak askeri istihkam yeri için kullanmaktadır[6]. Yine Kazakistan, 2018 yılında Zaysan ve Kürşil ilçelerini Çin’e teslim etti. Bu yerleşim yerlerine Bingtuan’ın 4, 5, 9 ve 10. diwiziyeleri yerleşmeye başladı[7]. Bingtuan yapılanması zikredilen bölgelere yerleştikten sonra ilk olarak civardaki başka köylerde de yer satın almak veya yatırım yapmak gibi gayrı hukuki işgallerle etrafını taciz etmeye başladı. Bununla da yetinmeye Çin, Korgas ve Kazakistan sınırında bulunan serbest bir bölge yeni korgas serbest bölgesi günümüzde Bingtuan’ın 4. diwiziyesine ve özerk bölge ticari nezaretine bağlanmış durumdadır[8]. Zikredilen bölgelerde söz hakkı tamamen Bingtuan’dır. Çin ise bu serbest bölgeyi bahane ederek Kazakistan topraklarını ilhak etmektedir[9]. Ve çin şöyle bir harite ile Kazakistan sınırlarına ilhak etmeye devam etmekte.
Bingtuan hakındakı bilgiler 2008 den 2016 kadar bıngtuanle maya fabrıka kuruluş döneminde elde edilmiş bilgilerdir
Kirmizi çizgi içindeki çin işgalindeki doğu Türkistan ,mor içindeki ise çinin yutmak istediği Kazakistan toprakları
Tacikistan: Tacikistan, Murğap ve Cankulu şehirlerin topraklarının 1/3’üne tekabül eden 1158 km2’lik bir alanı 2010、04 、27 Çin’e tahsis etmiştir. Zikredilen bölgede askeri bir üs kuran Çin bölgeden yüksek miktarda uranyum çıkarmakta ve çıkarılan bu değerli madeni Çin’in iç bölgelerindeki savunma sanayi fabrikalarında kullanmak üzere girişimler başlattı. Gelinen noktada Bingtuan ve Çin sınır koruma kuvvetleri zikredilen bölgeye yerleşmektedir. [10].
(Devam edecek)
1. 2.https://www.bbc.com/zhongwen/simp/world/2011/01/110113_china_tajikistan
[3] https://www.bbc.com/zhongwen/simp/chinese-news-46647560
[4] http://finance.ifeng.com/a/20150907/13958740_0.shtmlhttps://baike.baidu.com/item/E4B89CE6AC5 ，A7E4B8ADE4BA9AE7BB8FE6B58EE59088E4BD9CE8AEBAE59D9B
[6] 7 8 9 Börütala oblastı siyasi kanun idaresi kommunist partı sekretarıyle blgi alışveririşinden
Bingtuan hakındakı bilgiler 2008 den 2016 kadar bıngtuanle maya fabrıka kuruluş döneminde elde edilmiş bilgilerdir
http://old.qha.com.ua/tr/turk-dunyasi/cin-orta-asya-da-toprak-satin-aliyor/168238/
[10] https://www.rfa.org/mandarin/yataibaodao/junshiwaijiao/lxy-02202019092814.html
|
|
||||||||||||||
|
