ROLE OF THE CLOUDS FOR EARTHQUAKE PREDICTION

Kadir SÜTÇÜ*

ABSTRACT

Turkey is located in a different location on Earth, an important and very different meteorological events can be scene. The causes of the earthquake appears to be an active presence at key spots. In this study, the main indicator of rainfall observation results of the clouds, earthquakes are assessed for indicators, "Sütçü Bulutları" as a given name in the clouds to investigate the results of examination of satellite images over 175,000. With the help of cloud indicator of movements in explaining the effects of the earthquake meteorological changes, location, size and time estimates and are some of the results. Measures to be taken in the original meteorological feature for Turkey quake was some suggestions on issues to be considered.

Key Words: Earthquake meteorology, earthquake prediction,  cloud  and  earthquake, 

                     Sütçü Bulutları (SB), Türkiye

DEPREM TAHMİNİNDE BULUTLARIN ROLÜ

Kadir SÜTÇÜ*

ÖZET

Dünya üzerinde önemli ve farklı bir konumda yer alan Türkiye, çok değişik meteorolojik olaylara sahne olabilmektedir. Nedenleri incelendiğinde, deprem kuşaklarının kilit noktasında bulunmasının da etkin olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, özellikle yağışların başlıca göstergesi olan bulutların depremler için de gösterge olduğuna ilişkin gözlem sonuçları değerlendirilmiş, “Sütçü Bulutları” olarak isim verilen bulutların 175 000 üzerinde uydu görüntülerinin inceleme sonuçlarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Deprem hareketlerinin meteorolojik değişimlerde etkilerini açıklayan bulutlanma göstergesi yardımı ile depremlerin yer,  büyüklük ve zaman olarak tahminler ve bazı sonuçları verilmiştir. Özgün meteorolojik özelliklere sahip Türkiye için deprem açısından alınacak önlemlerde dikkat edilmesi gereken konulara ilişkin bazı öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Deprem meteorolojisi, deprem tahmini, bulut ve deprem, Sütçü Bulutları (SB), Türkiye

1. GİRİŞ

Deprem, zelzele ya da yer sarsıntısı kısaca, fay hatlarında yatay ya da düşey kırılma ya da kayma hareketleri ile yüzeye çıkan enerjinin yer kabuğunda oluşturduğu sarsıntı tanımı ile çok kez korkulan bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünyanın tamamında çeşitli fay hatları yer almaktadır (Şekil 1).

Şekil 1. Dünya Deprem Kuşakları (Sütçü, 2013)

* Öğretmen (Em.), Deprem Uzmanı ,   kadirs33@gmail.com

İran'da aynı zamanda ve aynı enlem boylamda depremler zolması deprem fay hatlarının geçtiği aynı kuşakların hareketlilikteki önemini vurgulamaktadır (Çizelge 1) (Sütçü, 2013)

Tablo 1. Van ve İran depremleri (Sütçü, 2013)

Bu deprem fay hatlarından önemli olanları da Türkiye’de kilit noktalarını oluşturmaktadır. Zaman zaman çok yüksek şiddette ve çok kez yıkıcı depremlerle yüzyıllardır karşılaşılmıştır (Çizelge 2). Dünyada 1 Mart-7 Mayıs 2013 tarihleri arasında toplam 6884 adet depremin 5063 ünün Avrupa’da ve bunun 1821 inin ise diğer yerlerde olduğu düşünüldüğünde, deprem gerçeğinin önemsenmemesi mümkün değildir.  2013 yılında olan 2.0 üzeri depremlerin sayısı özellikle Türkiye üzerindeki yoğunluğu ile dikkat çekmektedir (Şekil 2). Türkiye’de deprem sayısının yükselmesinin diğer ülkelerde yüksek şiddette depremlerin oluşmasında gösterge olduğunu  Kesim (2012) de vurgulamıştır.

Şekil 2. Dünya ve Türkiye Deprem Yoğunluğu (Mayıs 2013) (Emsc 2013)

           Dünya üzerinde en yoğun deprem oluşumu Pasifik Okyanusunda gerçekleşmekte, sırası ile Atlas Okyanusu, Asya ve Avrupa kıtaları ve Hint Okyanusu izlemektedir. Bu nedenle, iki kıtanın birleşiminde yer alan Türkiye, ciddi olarak izlenmeyi gerektirecek özellik taşımaktadır. Üç fay kuşağının etkisi altında oluşu ile deprem izlemenin önemi artmakta, depremlerin fay hatlarının birbirini etkileme özelliği de gözlendiğinden ülke dışında olan depremlerin izlenmesi daha büyük önem taşımaktadır. Burada domino etkisinden söz edilebilmektedir (Sütçü, 2013).

Depremin yeri, büyüklüğü ve zamanı izlendiğinde bilinebilirken yıllardır bilinememiş olma nedenleri;

a. Magmadaki sıcaklık, b. Litosferdeki hareketliliğin genleşme ve büzülmelerden oluşması,   c. Atmosfer hava basıncına etki etmesi, d. Basıncı etkileyen en önemli etmen olarak göz önüne alınmaması sayılabilmektedir.

Tablo 2. Türkiye’nin Önemli Depremleri (Kesim 2011’den değiştirilerek)

 Projedeki bulguların da sonucuna göre; Kısaca deprem, bazı meteorolojik ve meteorolojideki ekstrem olayları, bazı iklim değişikliklerini ve küresel ısınmayı meydana getirmede en önemli faktör olan bir doğa olayıdır.

Bazı meteorolojik ve meteorolojideki ekstrem olayların meydana gelişinde, iklim  değişikliğinde ve küresel ısınmanda en önemli etmen atmosfer basıncıdır. Atmosferi oluşturan gazların, ağırlıkları ile cisimler üzerine uyguladığı kuvvet olarak tanımlanmış ve atmosfer basıncını ölçmeye yarayan alet olan barometreyi de 1643 yılında Evangelista Torricelli bulmuştur.

Atmosfer basıncını etkileyen etmenler ise; 1. Sıcaklık, 2. Mevsim, 3.Yükseklik, 4. Yerçekimi, 5. Dinamik Etkenler, 6. Rüzgarlar’dır (Anonim 2013). Ancak atmosfer basıncını depremler de etkilemektedir. Atmosfer basıncını depremlerin etkilediği görülemediğinden, su döngüsü ve bulut oluşum tanımı doğru yapılamamıştır. Bilimsel verilerde yapılan zincirleme yanlışlar günümüze kadar gelmiştir. Genleşme ve büzülmeden kaynaklanan basınç sonucunda atmosferde meydana gelen Sütçü(deprem) Bulutlarının takibinin yapılması ile depremleri yeri, büyüklüğü ve zamanı bilinmektedir.

Verilen bu deprem tanımı değerlendirildiğinde ise, yıkıcı ve hasar verici depremlerin dışındaki tüm depremler berekettir.

Bazı yayınlarla bu konu değerlendirilmiştir  (Sütçü 2013a, Sütçü 2013b)

Bu çalışmada, deprem tahmininde önemli meteorolojik olaylar olarak belirtilerinden  yararlanılan bulutlar ve markalaşan “Sütçü Bulutları” (SB) nın deprem tahminde kullanımı (2006-2013) açıklanmakta, Türkiye için buna ilişkin bazı tahmin örnekleri ve sonuçları verilmektedir.

2. MATERYAL VE YÖNTEM

Bulutların deprem tahmininde kullanımı amacıyla Sütçü Bulutu olarak Marka ismi alınan ve deprem hareketlerini gösteren bulutların, dünya ve Türkiye’de gökyüzündeki durumları ve hareketlerine ilişkin tüm görüntüleri ile dünya ve Türkiye uydu görüntüleri ile meteorolojik ve sismolojik günlük veri kayıtları araştırma materyalidir.  Ayrıca konuya ilişkin  Ondoh (2003), Gua ve Wang (2008), Kaynak (Tarihsiz), Kesim (2011), Kaynak (2013), Karel (2013) gibi araştırıcıların çalışmalarından yararlanılmıştır.

Araştırmada, özellikle İstanbul ve Ege Bölgesi öncelikli olmak üzere beklenebilecek depremlerin yer ve zamanlarının tahmin edilmesi amacıyla gözlemlenen ve markalaştırılan Sütçü Bulutlarının günlük görüntüleri uydu görüntülerinden (aemet, eumetsat, sat24, havaturkiye vd.) incelenerek, meteorolojik (Mgm) ve sismolojik (Koeri boun,, Emsc, Usgs) kayıtlarla karşılaştırılarak yorumlanmakta, tahminler ve tahmin sonuçları internet sitesine üye olanlar yanısıra üye olup telefon ve e-mail adresini bildirenler ile internet sitesini takip edemeyerek telefona SMS üyeliği isteyenlere de SMS olarak büyük deprem işaretleri bildirilmektedir.

3. BULGULAR VE TARTIŞMA

3.1. Bulutlar

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün sitesinde, son uydu görüntüleri başlığı altında; Görünür (VIS), Kızılötesi (IR), Su buharı ve Renkliliği artırılmış olarak isimlendirilen 4 görüntü türü vardır.

Su, her sıcaklıkta buharlaşır. Meteorolojinin tanımına göre; “Kızılötesi görüntülerin görüntü yorumunda soğuk yüzeyler daha beyaz, sıcak yüzeyler ise daha koyu olarak görünmektedir. Infrared görüntüler, genellikle yüksek, orta ve alçak bulutların tanımlanmasında kullanılmaktadır (Mgm 2013).”

Kızılötesi görüntülerde, soğuk yüzeylerin dışındaki beyaz görünümlü olmayan alanlarda da su buharı bulunmakta ancak rengi beyaz görünmemektedir. Atmosferde, yoğuşma nedeniyle beyaz görünen bulutlardaki su buharının rengi ise renkliliği artırılmış fotoğraflarda yeşil  olarak görünmektedir. Su buharı dışında görünen süt beyazı renk ise renkliliği artırılmış görüntülerde kırmızı olarak görünmekte ve yoğuşma nedeniyle bulutlardaki su buharı yere yağış olarak inmektedir. Su buharı yere yağış olarak indikten sonra kızılötesi görüntülerde ve ayrıca gökyüzüne çıplak gözle bakıldığında beyaz bulutlar ortaya çıkmaktadır. Yere yağış olarak  inmeyen  kızılötesi görüntülerde ve çıplak gözle gökyüzüne bakıldığında görülen beyaz bulutların kaynağının su buharı olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum ayrıntılı bir şekilde incelendiğinde, deprem öncesinde ve deprem  sonrasında kızılötesi görüntülerde görülen ve çıplak gözle gökyüzüne bakıldığında görülen beyazlıklar, depremin öncesinde ve sonrasında görünen deprem dumanıdır (Şekil 2).

Şekil 2. Bulutlar ve Deprem

Böylece kızılötesi görüntülerdeki görüntü yorumlamasının doğru yapılamaması, depremlerin bilinmezliğine sebep olmakta ve dünyadaki 17.000 meteoroloji  istasyonunda deprem tahmini yapılamamasına yol açmaktadır.

Deprem durumunu anlayabilmek için her haritanın bir özelliği olduğu ve bu nedenle  yaz,  kış,  ilkbahar,  sonbahar görüntülerinin ikişer adet incelenmesi sonrasında anlayabilir hale gelinebildiği bilinmelidir.

Yoğuşma ya da yoğunlaşma atmosferdeki su buharının gaz halindeyken sıvı ya da katı hale dönüşmesine “yoğuşma” denilmektedir. Buharlaşmanın tersidir.

Kızılötesi uydu görüntüsündeki beyaz renkte görünen yüzeyler daha soğuk yüzeylerdir. Beyaz renkte görünmeyen diğer yüzeyler ise sıcak yüzeylerdir.

Renkliliği artırılmış uydu görüntüsünde kırmızı, sarı ve yeşil renkte görünen yüzeyler daha soğuk yüzeylerdir. Kırmızı, sarı ve yeşil rengin dışındaki yüzeyler sıcak yüzeylerdir.

Renkliliği artırılmış uydu görüntüsünde yoğuşmadan sonra su buharının rengi yeşil olarak açığa çıkar. Açığa çıkan su buharı yere yağış olarak  iner. Su buharı yere yağış olarak indikten sonra her iki uydu görüntüsüne bakıldığında, kızılötesi uydu görüntüsünde süt beyazı rengindeki yüzeyler ve renkliliği artırılmış uydu görüntüsündeki kırmızı ve sarı renkteki yüzeyleri görmek mümkün olabilmektedir. Ayrıca çıplak gözle gökyüzüne bakıldığında da süt beyazı rengindeki bulutlar görünebilmektedir.

Yağış sonrasında; Kızılötesi, renkliliği artırılmış uydu görüntülerinde ve çıplak gözle gökyüzüne bakıldığında görünmeye devam eden süt beyazı, kırmızı ve sarı renkteki yüzeylerde tanımlanan bulutların kaynağının su buharı olmadığı tespit edilebilmektedir.

Kızılötesi uydu görüntüsü 180.991 haritada incelendiğinden, deprem öncesinde ve deprem sonrasındaki görüntülerinde ve çıplak gözle gökyüzüne bakıldığında görülen beyaz bulutlar Sütçü  (Deprem) Bulutlarıdır.

Kızılötesi uydu görüntüsündeki ve çıplak gözle gökyüzüne bakıldığında görülen Sütçü (deprem) Bulutlarının azalıp çoğalmasında ve değişik görünmesinde;

1) depremlerin büyüklüklerinin,

2) derinliklerinin,

3) denizde ya da karada olmasının,

4) depremlerin artçılarının ya da deprem fırtınasının,

5) mevsimlerin,

6) rüzgarların,

7) sıcaklığın,

8) yüksekliğin,

9) fay yoğunluk bölgesinin durumunun

10) Volkanlar ve yanardağlardan çıkan dumanın

etkili olduğu görülmektedir.

3.2. Sütçü Bulutları (SB)

Öncelikle, 2011 yılında su döngüsüne ilişkin yapılan yeni tanım  noterde onaylatılmıştır (Şekil 4a).  2.5.2012 tarihli başvuru sonrası 12.12.2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsünün bir marka olarak kabul ettiği ve tescil onayı son aşamasını bekleyen süt beyazı renkleri ve görünümlerine atfen soyadı uyumu tesadüfü ile “Sütçü Bulutları” olarak isimlendirilen, deprem öncesi ve sonrası belirti veren bulutlar ise Sütçü Bulutları (SB) dır (Şekil 4b,c,d). Deprem öncesinde uydu görüntülerinde ve deprem sonrasında parlak gökyüzünde bazen çizgisel ve farklı estetik formları ile de görünen bulutlar olarak tanımlanabilmektedir. Yoğunluk ve yayılışına göre depremlerin yer ve büyüklük tahmininde etkili olmaktadırlar.

                            a                                                       b                                          c

                                                                                                        d

Şekil 4a,b,c,d. Su Döngüsü Tanımına İlişkin Noter Belgesi ve Sütçü Bulutları (SB)

Marka Belgesi (TPE 3.5.2013 tescil), Onay Süreci ve Belgesi

Bu bulutlar, yağış bulutları olarak bilinenlerle aynı olsalar da deprem bulutları olarak görünümlerinde farklılıklar bulunmakta, yalnızca uydudan görünmeleri ile değil çok kez yerden de izlendiklerinde belirti verebilmektedirler (Şekil 5). Türk Patent Enstitüsünde Sütçü Bulutları (SB) Marka tescili başvurusunu onaylamak amacıyla 2012 yılı itibariyle ilk kez “Deprem Tahmin Hizmetleri Meteoroloji Hizmetleri” olarak madde 42 eklenmiştir (Şekil 4d).

                   Şekil  5. Sütçü Bulutlarının 3-10 Mart 2013 Elazığ Depremi (6.0) Görünümleri (Mgm 2013)                        

3.3. Deprem Tahmin ve Sonuçları

1999 Marmara Depreminden sonra karıncalarla tahmin yapılarak başlayan çalışmalar, 2009 yılından itibaren uydu görüntülerinden bulutlanmalara göre yapılan tahminlerle sürdürülmüş ve bu amaçla incelenen 180.000 den fazla örnek tahminlerde değerlendirilmiştir. Çeşitli uydu görüntülerinden izlenen bu bulutlar, değişik kriterlerle değerlendirildiklerinde deprem oluşumunu yer ve zaman olarak tahmin etmede yardımcı olmaktadırlar (Şekil 6).

Şekil 6. Tahminlerde Yararlanılan Uydu Görüntüleri (Mgm 2010; Eumetsat 2010; Aemet 2010)

Sütçü (Deprem) Bulutları (SB) gözlemlendiğinde depremin büyüklüğünün tespit edilmesinde izlenen algoritma adımları 5 maddede sıralanabilmektedir.

 Şekil 6: Türkiye meteorolojik harita üzerindeki Sütçü Bulutlarının yoğunluk görüntüsü net ise depremin büyüklüğü 3.0 ile 4.0 arasındadır. Deprem max. 2 gün içinde Sütçü Bulutları yoğunluğunun göründüğü yerde meydana gelir.

Şekil 6: Türkiye ve Avrupa Kıtası meteorolojik harita üzerindeki Sütçü Bulutlarının yoğunluk görüntüsü net ise depremin büyüklüğü 4.0 ile 5.0 arasındadır.
Deprem max. 3 gün içinde Sütçü Bulutları yoğunluğunun göründüğü yerde meydana gelir. 

Şekil 6: Türkiye, Avrupa, Asya ve Afrika meteorolojik haritaları üzerindeki Sütçü Bulutlarının yoğunluk görüntüsü net ise depremin büyüklüğü  5.0 ile 6.0 arasındadır.
Deprem max. 6 gün içinde Sütçü Bulutları yoğunluğunun göründüğü yerde meydana gelir.

Şekil 6: Dünya meteorolojik haritası üzerindeki Sütçü Bulutlarının yoğunluk
görüntüsü net ise depremin  büyüklüğü 6.0 ile 7.0 arasındadır. Meteorolojide ekstrem olaylar takip edilir. Deprem max. 12 gün içinde Sütçü Bulutları yoğunluğunun göründüğü yerde meydana gelir.

Şekil 6: Dünya meteorolojik haritası ve deprem yoğunluk bölgelerinde Sütçü Bulutlarının yoğunluk görüntüsü en az iki fay yoğunluk bölgesinde net ise depremin  büyüklüğü 7.0 ile 8.0 arasındadır.  Meteorolojide ekstrem olaylar takip edilir. Deprem max. 15 gün içinde Sütçü Bulutları yoğunluğunun kesiştiği yerde meydana gelir.

Şekil 6: Dünya meteorolojik haritası ve deprem yoğunluk bölgelerinde Sütçü Bulutlarının yoğunluk görüntüsü en az üç fay yoğunluk bölgesinde net ise depremin büyüklüğü 8.0 ile 9.0 arasındadır.  Meteorolojide ekstrem olaylar takip edilir.
Deprem max. 20 gün içinde Sütçü Bulutları yoğunluğunun kesiştiği yerde meydana gelir.

Sütçü Bulutlarının azalıp çoğalmasını değişik görünmesini aşağıdaki faktörler
1)   Depremlerin büyüklüğü 2) Derinliği 3) Denizde ya da karada olması 4) Artçılarının olması ya da olmaması 5)   Mevsimler 6) Rüzgarlar 7) Hava sıcaklığı 8) Yükseklik 9) Fay yoğunluk bölgesinin durumu 10) Volkan ve yanardağların patlaması etkiler.

 Yer tespiti: Sütçü (deprem) Bulutları (SB) görüntüsünün bulunduğu yer depremin olduğu ya da olacağı yeri belirler. Ana karıncaların yuvayı terketmesi ile depremin merkez üssü anlaşılır ki karınca laboratuarının bulunduğu yerde deprem olur.

Zaman tespiti:  Sütçü (deprem) Bulutları (SB) görünüp tamamlandıktan ve ana karıncalarda yuvayı terk ettikten 72 saat sonra deprem  olur.

En son örnek Nisan 2013’te izlenmiş,  “Sütçü Bulutları”  ve meteorolojik veriler ile 5.0 üzeri deprem olma olasılığı yüksek olarak belirlenen yerlerden birisi olarak İspanya'da iklim, aniden değişmiş ve kış mevsimi yeniden yaşanmış, kar yağışı görülmüştür.  Türkiye’de 2010 tarihinden itibaren oluşmuş büyük depremlere ilişkin görünümler Şekil 7-11 verilmiştir. Elazığ’da 8 Mart 2010’da olan 6.0lık depremden 4 saat önce oluşan sütçü bulutundaki kırmızı

renk depremin büyüklüğünü yansıtmaktadır (Şekil 7). Oluşan deprem ve artçıları Şekil 8  a,b,c,d’ de görülmektedir.

Şekil 7. Elazığ depremi (6.0) öncesi sütçü bulutları

a 

b

c

d

Şekil 8a,b,c,d. Elazığ Depremi Sütçü Bulutlarından Örnekler

Erzincan ve Adana depremleri öncesindeki bulutlanmalar da Şekil 9a,b,c,d’ de görülmektedir.

a b

c d

Şekil 9a,b,c,d. Erzincan ve Adana Depremleri Sütçü Bulutlarından Örnekler

23 Ekim 2011 tarihinde 7.2 şiddetinde olan Van depremi ve artçıları da uydu görüntülerindeki belirtileri ile önceden tahmin edilmiş, uyarılar yapılmış olsa da zararlı etkisi azaltılamamıştır. Daha sonra olan artçılarında da çok sayıda kayıpla karşılaşılmıştır (Şekil 10). Sütçü bulutlarının 14 gün öncesinde belirti vermesi sonrası üç gün önce oluşan 5.0 lık deprem de büyüyeceğinin işaret olarak kaydedilmiştir (Şekil 11 a,b).

Şekil  10. Van Depremi Sütçü Bulutları

11a   

11b

Şekil 11a,b. Van Depremleri Sütçü Bulutları

Kütahya Simav’da 19 Mayıs 2011 tarihinde olan 5.9 yıkıcı depreme ilişkin sütçü bulutları da Şekil 12 a,b’de görülmektedir. Şekil  12c’de ise aynı yerde 17 Şubat 2009 tarihinde olan 5.0 lık depremin sütçü bulutları benzerliği ortaya koymaktadır.

12A

12B

12C

Şekil 12a,b,c. Kütahya Depremleri Sütçü Bulutları

Türkiye’de oluşan bu yıkıcı depremlere ilişkin bulut örnekleri İran’da Nisan 2013 te ard arda oluşan çok sayıda depremle de karşılaştırıldığında benzerlikler göstermektedir (Şekil  13a,b). Ancak her ülkenin kendine özgü coğrafik özellikler sahip olması incelenme kriterlerinde de farklılıklar göstermekte ve farklı değerlendirme gerektirmektedir.

13a

13b

Şekil 13a,b. İran Depremleri (6.3 ve 7.8) Sütçü Bulutları

Son günlerde Kahramanmaraş Pazarcık’ta çok sık olan depremler için sütçü bulutları izlendiğinde, Şekil  14’teki durum görülmektedir. Çok sayıda ve en yükseği henüz 4.0 olan bu depremler, büyüme eğilimindedir.  Doğu Anadolu Fay (DAF) hareketliliğinde de etmendir. Çevresinde çok sayıda sarsıntı kaydedilmekte, sıklıkla sütçü bulutlarının izlenmesini gerektirmektedir.

Şekil 14. Nisan 2013’te Kahramanmaraş Pazarcık’ta Kaydedilen Depremler ve

Sütçü Bulutları (SB) (Sütçü, 2013)

Çok sayıda örnek verilebilecek bu depremlere ilişkin Sütçü Bulutları, bazen farklı çıkışlar ya da atmosferik olaylar etkisi ile yanıltıcı olabilmekte, ayrıntılı incelenmesini gerektirmektedir.

Meteorolojik tahminlerdeki 10 yanılma payını burada da geçerli kılabilmektedir.

3.3.1. Mevsim Dışı Sıcaklık Değişimleri ve Deprem

Mevsimlere bağlı sıcaklıklarda ortaya çıkan beklenmeyen değişimleri etkileyen etmenlerden birisinin depremler olduğu Şekil 14 te görülmektedir.

2009 tarihinden itibaren yapılan tahminlerde tutma oranına bakıldığında, tutmama oranından daha yüksek olduğu görülmektedir. Depremlerin önceden tahmin edilmesinde ve  zarar verici ya da yıkıcı etkilerinin azaltılmasında birçok kriter yanısıra tahminlerde Sütçü Bulutlarının etkisinin son yıllara ilişkin örnekler ortaya konulmasına çalışılmıştır. Özellikle sıcaklık düşmeleri ile birlikte değerlendirildiğinde, Van ve Kütahya depremleri öncesinde görülen sıcaklık düşmeleri en son Azore adaları (5.8) ve İspanya (5.0) çevresinde oluşan depremler sonrası düşen sıcaklıklar ve kar yağışı izlendiğinde gelen depremlerin yanıltıcı oranının az olduğu vurgulanmıştır (Şekil 15). Büyük depremler (5.0 ve üzeri) öncesi ya da deprem fırtınalarında (3.5 üzeri) yağışların ya da kasırgaların oluşması görülen sonuçlardandır. Özellikle büyük depremler (4.0+ ve üzeri) aynı enlemlerde ya da fay hatlarında domino etkisi göstererek yeni deprem oluşumlarına yol açmaktadır. Bulutların gözlenmesi ve irdelenmesinden elde edilen sonuçlar meteoroloji istasyonlarında yapılacak çalışmalarla birleştirilerek değerlendirildiğinde daha kesin sonuçlar alınabilecektir. Bu amaçla gözlem yapanların eğitimlerine de önem verilmesi gerekmektedir.

Şekil 15. Sıcaklık Değişimleri ile Deprem İlişkisi

Avrupa’daki deprem sıklığı ile dışındaki deprem sıklığı arasındaki farkın oluşması Avrupa'da deprem tahmin parametrelerinin daha net ve görünürlüğünü sağlamaktadır.  Bu nedenle de dünyada deprem tahmini yapılabilmesi için Türkiye bir gözlem merkezi gibidir. Diğer ülkelerdeki akademisyenlerin Türkiye’de bir hafta geçirmeleri ve deprem parametreleri hakkında bilgi almaları yararlı olacaktır.

Sıcaklık düşmeleri ile deprem bağlantısına ilişkin bazı örnekler Şekil 16-17 de verilmiştir.

Şekil 16. Van ve Kütahya Depremleri Öncesi Sıcaklık Düşmelerine Örnek

Şekil  17. Azore Adaları ve İspanya Depremleri (2013) Öncesi Aynı Enlemdeki Ülkelerde Ani Sıcaklık Değişimleri ve Depremler

Türkiye’de de son yıllarda ve özellikle bu yıl değişken sıcaklıklar gözlenmekte, depremlerin olması ile endişeler artmaktadır (Şekil 18). 

2013 yılı ilk güneş tutulmasının gerçekleştiği 10 Mayıs’ta Türkiye ve Suriye’de oluşan ani sıcaklık düşmelerinin getirmesi olası depremleri sunumda değerlendirilecektir (Şekil 19).

Şekil 18. Türkiye’de Ani Sıcaklık Düşmeleri ve Depremler

Şekil 19. 10 Mayıs2013 Güneş Tutulması Gününde Oluşan Sıcaklık Değişimlerine Örnek

Türkiye genelinde aynı günde yağış, üç koşulun bir ya da ikisi ile olabilir. Bunlar;

1. Türkiye ya da çevresinde büyüklüğü 5.0+ depremler,

2. Türkiye sınırları içerisinde depremler fırtınası,

3. Dünyada 7.0+ deprem ya da depremlerdir.

Oluşan ya da oluşacak depremlerin işareti olan sütçü (deprem) bulutları (SB) olmazsa yaz yağmuru yağmamaktadır.

Mayıs 2013 yağışlarının oluşmasında etken depremler Şekil 20 de ve  Marmara Bölgesinde yağışla deprem şiddeti hesaplamanın yöntemi Şekil 21 de verilmiştir.

                             Şekil 20.  Mayıs 2013 Yağışlarının                    Şekil 21. Marmara Bölgesinde,

                                 Oluşumunda Etken Depremler                           Yağış ve Deprem İlişkisi

Marmara Bölgesinde yağışlara göre oluşan depremlerin büyüklüğü koni yöntemi ile belirlenebilmektedir.  Yağış alan yere koni yerleştirildiğinde elde edilen tahminler izlenmektedir. İstanbul’da Haziran ayında yoğunlaşan yağışlar ve etkileri Şekil 22’de

verilmiştir. Buna göre SB ndaki değişim sürekli gözlenmeli ve beklenen sarsıntıların zararlı olanları için uyarı yapılabilmelidir.

Şekil 22.  İstanbul’u Etkileyen Yağış (2 Haziran 2013) ve Sütçü Bulutları (SB)

              3.3.2. Sütçü Bulutları ile Rüzgar,  Kasırga ya da Fırtına İlişkisi

Depremler, atmosferdeki gazları temizlemekte, atmosferin hareketli olmasını sağlamaktadır. Buna göre yapılan tahminler;
Tarih: 28.10.2012      Büyüklük: 7.7 ve artçıları    Yer: Kanada açıkları
Tarih: 07.11.2012      Büyüklük: 7.4                      Yer: Orta Amerika

olarak verilmiştir.

Kanada açıklarında 28.10.2012 tarihinde 7.7 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir. Büyüklüğü 7.7 olan depremin artçıları 31.10.2012 tarihine kadar devam etmiştir.
Orta Amerika'da 7.0+ büyüklüğünde meydana gelecek bir deprem işaret vermiştir.
Kanada açıklarında meydana gelen depremin partikülleri (bulut kümeleri, gazları) Amerika'nın batısından itibaren doğusuna doğru ilerlemiştir. Orta Amerika'da meydana gelecek olan depremin etkisi ise, Küba, Haiti ve çevresinde etkisini göstermiştir. Meydana gelecek depremin etkisi Amerika'nın New York eyaleti istikametine doğru hareket etmiştir. Bu iki deprem ise, Amerika'nın doğu kıyısında etkisini göstermek suretiyle büyük “Sandy Kasırgası”nı meydana getirmiştir.

23.05.2013 tarihinde İstanbul'da hava sıcaklığı +30 dercedeyken fırtına meydana gelmiştir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü sitesinde, Görünür, Kızılötesi, Su Buharı ve Renkliliği Artırılmış olarak isimlendirilen uydu görüntülerine göre değerlendirme yapılmıştır.

Kızılötesi uydu görüntüsündeki Sütçü (deprem) Bulutlarının görüntüsü 20.05.2013 tarihinden itibaren Afrika, Akdeniz, Yunanistan ve Türkiye üzerine gelmiştir. Bu görüntüyü takip ederken yağış ve fırtına gibi meteorolojik olayların takibi de yapılmıştır.
Görüntüler ve meteorolojik olaylar Türkiye ve çevresindeki fayların etkilendiğinin işaretini verdiğinden dünyada ve Türkiye'de depremlerin meydana gelebileceği tahmin edilerek www.kadirsutcu.com adresli sitede tahmin yazılmıştır. Buna göre; 23.05.2013 Saat 20:00 Tahmini; Türkiye'deki Sütçü (deprem) Bulutlarını, yağışı, fırtınayı meydana
getiren deprem, Yer: Seçenek: 50 Sumatra ya da çevresi (Philippines), Japonya
ya da Endonezya, 50 Orta Amerika olarak belirtilmiştir. Dünyada, yukarıdaki yerlerde

büyüklüğü 8.0+ deprem meydana gelmezse Yer: Yunanistan-Türkiye-İtalya-İran arasında 7.0+ olarak meydana gelebilir olarak eklenmiştir.  Sonuçlar;

Makalenin Sonuç ve Öneriler Kısmı İçin Linki Tıklayabilirsiniz

http://www.bncmedyahaber.com/yazar-deprem-tahmininde-bulutlarin-rolu---kadir-sutcu---makale---1---118.html